zabava E:Mar Večk [забава] / Zeitvertreib. — Russ. заба́ва.

zabavńička E:Ba [“голубка”, милая] / “Täubchen”. t́äjᵪ́t́iŕ, t́äjᵪ́t́iŕ, zabavńička, ḿäks ton avaŕd́at? (VII434) Mädchen, Mädchen, (du kleine) Schelmin, was weinst du? — [Russ. заба́вничка].

zabor ChrE E:Večk SŠant Bugur, zabo·r E:Mar (Gen. ‑i͔ń), zabur E:Ba [забор] / Zaun; (E:Mar Večk:) [ограда] / Gehege (= прясло). tuiń zabor laŋga E:Večk (II125) Ich ging zum Zaun. ńišḱe-pas targaś krugom kšńiń zabor E:SŠant (I318) Nischke-pas zog einen eisernen Zaun (um ihn) herum. ńišḱe-pas ṕiŕiźe son kšńiń zaborso E:SŠant (I318) Nischke-pas umgab ihn mit einem eisernen Zaun. kšńiń zaborco ṕiŕik E:Bugur Umgib es mit eisernem Zaun. kšńiń za·bur tarǵi·ḿiḱ E:Ba (VII388) Du hast mir einen eisernen Zaun gezogen. | zabor-vaŕa E:Kal [щель в заборе] / Spalte im Zaun. ŕiv́iźś zabor[‑]vaŕava vanne͔ (2145) Der Fuchs sieht durch eine Spalte im Zaun zu. — Russ. забо́р.

zabota E:Mar Večk SŠant Kuz, zabuta E:Sulli [забота] / Sorge, Kummer. toĺko t́eiń rodozon, eśt́eńeń pokš zabota E:Večk (II211) Ich habe nur meinem Geschlecht und mir selbst grosse Sorge gemacht. eŕḿev́eń lamo zabota E:SŠant (I283) Bei einem Vermögenden gibt es viel Kummer. lamo zabota, avakaj, zabot́at E:Kuz (V154) Du hast viel Sorgen, Mutter, zu sorgen. koźavoń lamo zabuta E:Sulli (VII80) Ein Vermögender hat viel Sorge. — Russ. забо́та.

zaboti͔ńe E:Sob (Dem. zu zabota) [забота] / Sorge, Kummer. vaj, kadi͔k, stuvti͔k ton [zaboti͔ńet́] (VII306) Gib auf, vergiss deine Sorgen!

zabot́ńića E:Večk [заботящийся] / einer der für etw. sorgt. śuro ḿeĺga zabot́ńića (II87) (Aber) es ist das, das für Getreide sorgt. — Russ. забо́тница.

zabot́ića E:Sob [тщательный, заботливый] / sorgsam, sorgend. son zabot́ića uĺńeś aĺińeś (VII306) Er war ein sorgsamer junger Mann.

zabot́ĺivoj E:Mar [?Večk] [хлопотливый, заботливый] / geschäftig. — Russ. забо́тливый.

zabot́ams E:Mar Večk Sob Kuz [заботиться, беспокоиться] / sich kümmern, sich Sorge machen. vaj, čińek[‑]v́äńek zabot́i E:Sob (VII306) Er besorgt (seine Sachen) Tag und Nacht. lamo zabota, avakaj, zabot́at E:Kuz (V154) Du hast viel Sorgen, Mutter, zu sorgen. — Russ. забо́титься.

[začinams] zatšinams ChrE [E:Večk] [начинать] / anfangen. začinasi͔ kardazońt́ v́e ṕeĺd́e [E:Večk] (III167) Er beginnt (das Beschwören) ausserhalb des Hofes. — Russ. зачина́ть.

začini͔ća E:Večk [начинающий, зачинщик] / Beginner, Anfänger. vaśiń t́ev́eń začini͔ćam (II87) Es ist das, das mir die Arbeit zuerst beginnt.

*začinavoms E:Bug (Refl.-Pass. zu začinams) [начаться] / anfangen, angefangen werden, seinen Anfang nehmen. a toń ejste͔ t́e t́evńeś, sukań čama, začinavś (V402) Diese Sache (diese Art Unfall) hat nicht mit (‘von’) dir, (du) hündisches Gesicht, ihren Anfang genommen.

zadaga E:NSurk ― sadaga M [паршивая овца, стыд, срам] / Schande. oj, t́eĺeń zadaga, oj, padoń zadaga E:NSurk (II153) Oh, winterliche Sadaga, oh, pfotzische Sadaga. rad́ńäń-ṕĺamań sadaga! M Du Schande der ganzen Verwandtschaft! (sagt man einem Verwandten, der unanständige Worte spricht, um ihn zum Schweigen zu bringen).

zadatka E:Mar ― sada·tka M:P (Gen. ‑ń) [задаток, плата за наём] / Handgeld, Mietgeld (E:Mar M:P); [залог] / Unterpfand, das die ĺiśes-Braut (Braut, die sich ohne Wissen ihrer Eltern verlobt hat) dem Bräutigam gibt, wenn sie den Vertrag machen (ein Hemd u. dgl.) (M:P). | zadatkań polavtuma E:Mar [обмен залогом / Pfandwechseln (als Zeremonie des Eheschliessungsvertrages)]. — [Russ. зада́ток].

zagod́ E:Atr VVr Večk Is, zagᴉ͐d́ E:Ba ― zagə̑d́ M:Sučk MdJurtk [загодя], вперёд / voraus, vorher. zagod́ sraśt́ḱe saiḿim E:Večk (II269) Vorher schon fasste mich Schrecken. zagod́ valne͔ si͔ń kučokšnośt́ E:Večk (I427) Sie gaben vorher Kunde [“Sie sandten vorher ein Wort”]. — [Russ. загодя].

zagovńa E:Petr заговенье / der letzte Tag des Fleischessens vor den Fasten, [Vorfasten]. troićań zagovńasta uĺńiś omboće oznoma (VIII74) Einen Tag vor dem Beginn der Pfingstfasten war (fand) ein anderes Opferfest (statt). — Russ. заговенье.

zaᵪə̑rnaj M:Pičep [сахарный] / zuckerhaltig, gezuckert, Zucker‑. iŋgə̑ĺenza pućt́ lapšava ḿed́ńä, lapšava ḿed́ńä, zaᵪə̑rnaj kalba (VIII274) Man legte ihm eine Schüssel Honig vor, eine Schüssel Honig und gezuckerten Bärenlauch (?). — Russ. сахарный.

zaᵪvat́ams E:Mar Al захватить / ergreifen, umfassen. vaj, [koŕḿińećḱet́] gubatne͔ zaᵪvat́iź E:Mar (148) Weh, deinen Verpfleger haben die Gubaner ergriffen. śiśem v́eĺet́ zaᵪvat́äś E:Mar (253) Es umfasste sieben Dörfer. toń t́iŕiń t́ät́ät́ gubat zaᵪvat́iź E:Al (VII132) Gubaner haben deinen lieben Vater angepackt (gefangen). — Russ. захвати́ть.

zajmams ~ zajumams E:Mar, zaimams E:Večk Is [занимать] / borgen. — Russ. занима́ть.

zańams E:Mar ― sańams ~ *sajńams (: sajńan, ‑äj) M:P, sańams [M:Kr], zajńams M:Sučk [занять] / borgen (E:Mar); занимать, занять [место] / (Raum) einnehmen (M:P [Kr]). ot́śu vasta sajńäj M:P Es nimmt viel Raum ein. koza ozaj, ot́śu vasta son [sańäj] [M:Kr] (IV554) Wohin sie sich setzt, nimmt sie viel Raum. — Russ. заня́ть.

zajḿišt́a E:Večk [плодородная низменность] / Niederung, Wiesenflur. ṕiže lugaso, pokš zajḿišt́aso (I345) Auf der grünen Wiese, auf der grossen Wiesenflur. — Russ. займище.

zajom E:Mar Večk [заём] / Darlehen. | zajom maksoms E:Mar [давать взаймы (деньги, хлеб, под проценты или беспроцентно)] / verleihen, verborgen (Geld, Getreide [mit od. ohne Zinsen]). | zajom sajems E:Mar [брать взаймы, получить ссуду] / (Geld, Getreide, gegen od. ohne Zinsen) entleihen, geborgt bekommen. — [Russ. заём].

zakaŕ [E:VVr] ― zafar M:Pičep Vert [мужское имя, Захар] / ein Männername, Zacharias. odi͔joń-b́ijoń eńe burlakne͔, a ińeĺejse͔ zakaŕiń [t́imo] [E:VVr] (II38) Aus Odyjonj-bijo (Атингеево) sind die Wanderburschen, (es ist) Sakars Timo von Inelej. toń ə̑ŕv́äńäćä, zafarń f́imańäś M:Pičep (VIII262) Deine jüngere Schwiegertochter, Zachars Fima (Zaharova Evfimija). zafarań čapanś t́užäś laŋksanza M:Vert (VIII480) Zafars (Zaharovs) gelben Rock hat er an. — Russ. Заха́р.

zaklad E:Mar [?Večk] ― *saklad M [заклад] / Pfand. | saklac kajams M [заложить] / zum Pfande setzen. | zaklac putoms E:Mar [?Večk] id. — Russ. закла́д.

zakon ~ zako·n E:Mar, zakon E:Večk Škud SŠant, zako·n E:Ba Kirdž ― sako·n M:P (Gen. ‑ə̑n, Nom. Pl. sako·tt), sako·n M:Kr [закон, право] / Gesetz, Recht (E:Mar Večk Ba SŠant M:P); [супруг, супруга] / Ehegatte, Ehegattin (E:Mar Škud Kirdž M:P Kr). v́i·d́i[‑]čiń pa·zni͔ń eńa·lʿtana, v́i·d́i zako·n maksᴉ͐·za E:Ba (VII372) Wir beten zum Gott der Gerechtigkeit, damit er rechtmässige Gesetze gäbe. śeste͔ t́ejan ti͔ńd́eŋḱ zakon E:SŠant (I81) Dann mache ich euch Gesetze. v́id́e ḱiĺejiś, pari͔jakaj, toń zakonot E:Mar (118) Die gerade Birke, Schwägerin, [ist] dein Ehegatte. ad́a mońäń koźäjkaks, ad́a mońäń zakonoks! E:Škud (VII322) Komm mir zur Gattin, komm mir zur Ehefrau (‘zum Gesetz’)! ḿeŕt́t́aja· t́äń: zako·noś! E:Kirdž (VII430) Sage (zuerst) zu mir: ‘Ehegatte’! sako·ntsen [praśt́i·ndak] M (IV765) Verzeihe deiner gesetzlichen Ehegattin. [maksə̑ĺiᵪt́eń sako·nə̑ńd́i] [M:Kr] (IV598) Hätte ich dich einem Manne gegeben. | zakon-jalga E:Mar [супруг, супруга] / Ehegenosse, Ehegenossin. zakon[‑]jalgam ḱevkśńisa! (1212) Ich will meinen ehelichen Freund fragen! kańa ton purni͔ḱ, zakon[‑]jalgakaj, ob́id́ńav (1212) Ob du, eheliches Freundchen, sie zum Mittagsgottesdienst ausgerüstet hast. oᵪ, ańćak, zakon[‑]jalǵińem, tosoń eŕamońt́ jovtasa mon tońet́ (1214) O, mein eheliches Freundchen, nur das dortige Leben will ich dir melden. — Russ. зако́н.

zakońńäj M:Bar (Dem.; Anr.) [супружеский спутник] / Ehegenosse. t́at tu, polańäj, t́at tu, zakońńäj! (VIII296) Begib dich nicht, Mann, begib dich nicht, Ehegatte!

zakonnoj E:Mar Večk [законный] / gesetzlich. — Russ. зако́нный.

zakonna E:SŠant (Adv.) [законно, по закону] / rechtmässig, gesetzlich, gesetzmässig. vaj, ᵪoču mon kazan[‑]ošos očin zakonna t́ejeḿe (I461) Ich will in der Stadt Kasan ganz nach Recht tun. — Russ. зако́нно.

zakuska E:StDemk ― sokuska M:Vod закуска / Imbiss, Essen, Speise. tosta [ramakšnośt́] si͔ń ńej zakuskat E:StDemk (VII160) Da kauften sie Essen. fḱä śept́ esa taza [ḿed́əń] sokuskat M:Vod (IV356) In der einen Tasche sind lauter Honigkuchen. — Russ. заку́ска.

zalavḱe E:VVr [залавок] / der mit Tür versehene Raum unter der “kleinen Bank” (v́ešḱeźem, Bank zwischen dem Ofen u. der diesem gegenüberliegenden Ecke). — [Russ. ? йала́вок].

zalok E:Večk, zalᴉ͐k E:Ba ― salo·k M:P (Gen. ‑ə̑n) [залог] / Pfand (M:P); [залежное поле / Brachfeld] (E:Večk Ba). son śev́i (maksi͔) alaša salokə̑nd́i M:P Er nimmt (gibt) das Pferd als Pfand. norov-at́a pakśasa čači zalᴉ͐k soḱä E:Ba (VII368) Der Getreide-Alte auf dem Felde pflügt das fruchtbare (‘wachsende’) Brachfeld. — Russ. зало́г.

zaĺi·škom E:Kal слишком / zu, zu viel. | zaĺi·škom rana E:Kal [слишком рано] / zu früh. — Russ. с зали́шком.

zamaska E:Mar Is [замазка] / Kitt. — Russ. зама́зка.

zaḿed ChrE E:Šir ― saḿe·d (Gen. ‑ə̑n, Abl. saḿe·tta, Nom. Pl. saḿe·tt) ~ saḿʲe͔d ~ [? Ill.] saḿe·c (Abl. ? ‑ta) M:P, zaḿe·t ~ [?] zaḿe·t́ M:Sel [вид забора] / Art Zaun (ChrE E:Šir M:P); [русский бревенчатый забор] / russ. Zaun aus Balken (M:Sel); [? половина балки] / ? Hälfte von einem Balken (M:P). krugo·m ṕeŕafca ṕäšəń [saḿe·csa] M:P (IV194) Ich lasse es mit einem Zaun aus Lindenholz umzäunen. [zaḿe·tsta zaḿe·ts] prə̑śət́i [M:Sel] (IV280) Sie stürzt von Zaun zu Zaun. | saḿe·d-vaŕä M:P, zaḿe·t-vaŕä M:Sel [отверстие в заборе] / Loch im Zaun. t́imka·j vanə̑nci͔ [saḿe·d‑]vaŕava [M:P] (IV212) Timkaj schaut ihr zu durch ein Loch im Zaun. [zaḿe·t́‑]vaŕava pŕants navśi M:Sel (IV280) Sie steckt ihren Kopf durch die Zaunlöcher. — Russ. замёт.

saḿe·tkä M:P (Dem.) [половина балки] / Hälfte von einem Balken.

zamo·k E:Kažl, zamka E:Kozl ― samo·k M:P Kr (Gen. M:P ‑ə̑n) [замок] / Schloss (E:Kažl M:P Kr); [замок ружья] / Flintenschloss (E:Kozl). t́et́ä avaś paz[‑ĺäḿiń] marʿta pańᴣ̌umasᴉ͐nza pańᴣ̌iźä zamo·kt́ E:Kažl (III300) Jene Frau öffnete in Gottes Namen mit ihrem Schlüssel das Schloss. ortanza ṕäkstaft samo·ksa [M: Kr] (IV144) Ihre Tore sind mit Schlössern zugeschlossen. v́it́i[‑]ṕet́i od aĺińe zamkanᴣo E:Kozl (I371) Der junge Mann macht das Flintenschloss schussfertig. — Russ. замо́к.

samo·kə̑ńä M:P (Dem. zu samo·k) [замок] / Schloss.

zanaprasna E:NSurk напрасно / umsonst. paŕak, zanaprasna tŕaužid́iź, obli͔ǵid́iź (III184) Vielleicht habe ich euch umsonst behelligt und bemüht. — Russ. занапра́сно.

zapajams E:Mar [(за)паять] / löten. — Russ. запая́ть.

zapa·s E:Mar (Gen. zapa·zi͔ń, Nom. Pl. ‑t), *zapa·s E:Kažl, zapas E:Večk [запас] / Vorrat. popś kučsaz robo·t́ńᴉkᴉ͐nza pakśav, maksä͔ marʿtanza (‑tᴉ͐nza) zapast E:Kažl (III332) Ein Pope schickt seinen Knecht auf den Acker, gibt ihm Essen mit. makśś marʿti͔st zapa·st E:Kažl (III231) Sie gab ihnen Essvorrat mit. | zapaz (‑s) ‑uśḱińä [M:Kr] (Dem.) [водитель продовольствия] / Fahrer des Mundvorrats. zapaz (‑s) [‑uśḱińa·ks] marʿtanza [śäv́i] fkäńants tśorańants (IV265) Zum Fahrer des Mundvorrats will er seinen einzigen Sohn nehmen. — Russ. запа́с.

zapa·sḱe E:Mar (Dem. zu zapa·s).

*zaṕet́ńiḱ (? ‑k) E:Kozl [слуга] / Diener, Bedienter. eŕt́eń zaṕet́ńiḱenᴣe͔ (III177) Die Bedienten des Fluches [od.: Der Fluch hat seine Bedienten]. — Russ. запя́тник.

zapon E:Petr Beg Sl, zapun E:Večk ― sapo·ńä [? sapo·nńä] M:P (Gen. ‑n, Nom. Pl. sapo·ńat), sapo·ń M:Pš, zapo·n M:Sel [передник] / Schürze (M:P Sel: der Mädchen u. Frauen, wird an Feiertagen gebraucht u. angesteckt). vaj, rućań koŕas zapon staś E:Beg (VII154) Für je ein Hemdgewand hatte sie eine Schürze genäht. dugam kuli͔, zapun kadi͔ E:Večk (I185) Wenn meine [jüngere] Schwester stirbt, hinterlässt sie eine Schürze. — Russ. за́по́н.

zapunka E:Ba Večk ― sapə̑ńka M:Vert [передник] / Schürze (E:Ba Večk); [? пряжка] / [?] Spange (E:Večk); [пуговица] / Knopf (M:Vert). kšńiń zapunka·za E:Ba (VII402) Aus Eisen [ist] ihre Schürze. kurva-valne͔ś maŕav́i ṕeŕka karksamo se͔ŕej alga zapunkaks E:Večk (II282) Das Wort “Hure” kommt mir vor wie eine umzubindende Schürze mit breiter Verbrämung am unteren Rand (d.h. es stört mich nicht). mazi͔ sapə̑ńka[‑]śeĺḿäńäś M:Vert (VIII434) (Diese mit) schönen Knopf-Augen. — Russ. запонка.

zapor E:Večk [запор] / Hartleibigkeit, Verstopfung. — Russ. запо́р.

zapov́ed́ E:Mar [заповедь] / Gebot, Auftrag. — Russ. заповедь.

zaraza ChrE E:Mar [зараза] / Pest, Seuche (ChrE); холера / Cholera, Seuche (E:Mar). ino, t́et́akaj, kučumak skot́ina laŋga zarazaks E:Mar (1182) Wohlan, Väterchen, sende mich über das Vieh hin als Seuche! — Russ. зара́за.

zarnoms E:Mar Večk, zarnoms ~ zarnu·ms E:Ba [дребезжать, громыхать] / scheppern, klappern (eine zerbrochene Glocke); [трещать, каркать] / schnarren, krächzen (heisere Stimme).

zaŕad [E:?Mar], zaŕat [E:?Večk] ― saŕat M:P (Gen. saŕadə̑n) заряд / Ladung (eines Gewehrs). — Russ. заря́д.

saŕažams M:P [заряжать] / (ein Gewehr) laden. — [Russ. заряжа́ть].

zaŕäd́ams E:Mar, zaŕad́ams E:Večk SŠant [зарядить] / (ein Gewehr) laden. už zaŕad́iźe glavnoj oᵪot́ńiḱ son ružijanᴣo E:Večk (I346) Der Hauptjäger lud seine Flinte. — Russ. заряди́ть.

zaŕad́aź E:Jeg (Verbal-N.) [заряженный] / geladen (vom Gewehr). ružiazo zaŕad́aź (II544) Seine Flinte ist geladen.

zaŕadakšnoms E:Večk (Frequ. zu zaŕad́ams) [заряжать] / (ein Gewehr) laden. zaŕadakšni͔źe oᵪot́ńiḱ ružijanᴣo (I355) Der Jäger lud seine Flinte.

zaslon E:Mar (Gen. ‑i͔ń), zaslon E:Večk VVr [заслонка] / Ofentür (E:Mar Večk VVr); [заслонка] / Brett, mit dem das Rauchloch geschlossen wird (E:Večk). či͔ńeḱ[‑]v́eńeḱ roboti͔, kudo javams a roboti͔. – zasloni͔ś E:Mar (260) Beim Tage und in der Nacht ist es beschäftigt; während geheizt wird, ist es nicht beschäftigt. – Die Ofentür. zaslo·nośt́ tava·di͔źe E:VVr (III229) Sie schloss die Ofentür. — Russ. засло́н.

zaslonǵe E:VVr (Dem. zu zaslon) [заслонка] / Ofentür, Ofenblech. ašo· žeśt́i·ń zaslo·nǵet́ (II346) Aus weissem Blech [ist] deine Ofentür.

zaslo·nka E:[?]Mar, zasli͔·nka E:Ba ― zaslo·nka M:P [заслонка] / Brett, mit dem das Rauchloch geschlossen wird. — Russ. засло́нка.

zastańams E:SŠant [застать врасплох, поймать] / überraschen, ertappen (als Par.-Wort zu polońams). d́iŕiń [t́et́anzo] bašḱiŕt́ polońiź, vani͔ń koŕmanzo nogajt́ zastańiź (I327) Baschkiren hatten seinen lieben Vater gefangengenommen, Nogajer hatten seinen Ernährer überfallen [überrascht]. — Russ. заста́ть (Präs. заста́ну, заста́нешь usw.).

zastoj M:Temn [защитник, покровитель / Verteidiger, Beschützer]; [тихий / still]. ordža kaĺinaś, zastoj rad́imaś! (VIII312) Die bittere Massholderbeere, die stille Dirne! | zastoj-ši M:Temn [молчаливость / Stillheit]. zastoj[‑]šidə̑nza [śembə̑ńń] kuĺsə̑ńä (VIII312) Wegen ihrer Stillheit hört sie alles. — [Russ. засто́й].

zastojka E:Mar [застойка] / Ladentisch. — Russ. [засто́йка].

zastup E:Večk ― sastə̑p M:P (Gen. ‑ə̑n, Nom. Pl. ‑t) заступ / eine Hacke mit eiserner Schneide, die zum Ausheben des Grabes gebraucht wird. | pšt́i zastup E:Večk [острая лопата] / scharfe Schaufel (in einem Klagelied). — Russ. заступ.

zastupḱe E:Večk ― sastə̑pḱä M:P (Dem. zu zastup, sastə̑p) заступ / eine Hacke mit eiserner Schneide, die zum Ausheben des Grabes gebraucht wird. mon učńija pšt́i zastupḱenᴣe͔ ńej maro E:Večk (II207) Ich habe es [dein Kind] mit seiner scharfen Schaufel erwartet.

zaśe·tka E ― zaśe·tka M:Sel [прилавок] / Ladentisch. mon tojń ozaftt́ä zaśe·tka vakst́i [M:Sel] (IV156) Ich lasse dich neben den Tisch setzen. — Russ. засе́дка.

zaśiḿ E:Petr [русский святой, Зосима] / ein russ. Heiliger, Sossim. ḿekšeń azi͔ri͔ś kunde͔ pazi͔ń ĺeḿ, jurt[‑]avań ĺeḿ, pokščań-babań ĺeḿ, zaśiḿ, savat́ejeń ĺeḿ (VIII150) Er wendet sich mit einem Gebet an Gott, an die Jurtava, an die Ahnen, die Heiligen Zasimj und Savatej. — [Russ. Зосим (umg. zu Зоси́ма)].

zaščolka E:Mar VVr, zašt́olka E:Večk [щеколда] / Türklinke (E:Mar Večk); [воротная задвижка] / Torriegel (E:VVr). ṕiže zaščolkań tuvti͔d́e E:VVr (II363) Ihr liesset den kupfernen Riegel fallen. — Russ. защёлка.

zaško [E:Bug] [личное имя] / ein Personenname. aźdo zaškoń maŕańe (VI202) Geht zu Zaschkos Marja.

zati͔lka E:Mar Večk ― sati͔·lka M:P (Gen. ‑n) [затылок] / Nacken (E:Mar Večk); [нитка жемчуга] / Perlenband, das die Frauen um ihren Hals tragen (M:P). końasost či͔, zati͔lkasost kov E:Mar (2107) [Sie haben] an ihrer Stirn die Sonne, an ihrem Nacken den Mond. — Russ. заты́лок.

zator E:Mar Večk Is, zato·r E:Ba [затор] / Maisch (in einem Gefäss [ṕeŕeśejka, čan] in heisses Wasser gemischtes Malz u. Mehl, bevor das Gemisch in den Ofen geschoben wird). — Russ. зато́р.

zavaĺams E:VVr [уплотнять, защищать наружную стену] / das Haus durch Anwerfen von Stroh, Erde u. dgl. unten gegen die Aussenwände für den Winter gegen Kälte abdichten. jarsa·k, jarsa·k, ovto·, da kudo· zava·ĺamks katk (III288-9) Friss, friss (nur), Bär, (aber) lass (etwas) übrig, damit (etwas) Stubenkehricht da ist! lad́i·źe moda la·ŋks, zava·ĺiźe čuvto·ń tara·co (III266) Er legte sie auf die Erde und bedeckte sie mit Baumzweigen. — Russ. завали́ть.

*sava·ĺndams (: sava·ĺndan, ‑ai) M:P [уплотнять, защищать наружную стену] / das Haus durch Anwerfen von Stroh, Erde u. dgl. unten gegen die Aussenwände für den Winter gegen Kälte abdichten. — Russ. завали́ть.

*sava·ĺndakšńəms (: sava·ĺndakšńan, ‑i) M: P (Frequ. zu *sava·ĺndams) id.

*sava·ĺndaftə̑ms (: sava·ĺndaftan) M:P (Fakt. zu sava·ĺndams).

*sava·ĺndafńəms (: sava·ĺndafńan) M:P (Frequ. zu sava·ĺndaftə̑ms).

sava·ĺ M:P (Gen. ‑en, Nom. Pl. savaĺʿt) [насыпь против мороза у наружных стен] / Aufschüttung von Stroh, Erde u. dgl. unten an den Aussenwänden gegen die Winterkälte. — [Russ. зава́л].

sava·ĺńä M:P (Dem.) id.

zav́id́ams [E:?Mar] Večk ― zav́i·dams M: MdJurtk [завидовать] / beneiden, neidisch sein (M:MdJurtk: sońd́e·nza ihn bzw. auf ihn). — Russ. зави́деть.

*sav́i·dovə̑ndams (: sav́i·dov́endan, ‑aj) M: P [завидовать] / beneiden, neidisch sein (soń laŋgə̑zə̑nza ihn bzw. auf ihn). — Russ. зави́довать.

zav́id́i E:Kozl [завистливый, завистник] / neidisch, Neider. d́iv́iń[‑]zav́id́iń osutto (III91) Von der von Neidischen gekommenen osud-Krankheit.

zav́id́amo [E:?Mar] [зависть] / Neid.

zav́iŕka E:Mar, zav́orka [E:?Mar ?Veck], zav́erka [? ~ zav́eŕka] E:NSurk, zavjorka E:Kal ― sav́jo·rka ~ savjorka ~ sav́jortka (Gen. ‑ń) M:P, zav́ortka M:Čemb, zav́ərka· M:MdJurtk завёртка / Strang, mit dem die Deichselstangen des Schlittens an den Schlittenfesseln befestigt sind. ažd́ijaška olgozo, [zav́eŕkaška] kolosso [E:NSurk] (II121) Wie eine Deichsel (soll) sein Halm (sein), wie ein Femerstangen-Strick seine Ähre. makst ‒‒‒ zav́erkaška kolozdo E:NSurk (III28) Gib ‒‒‒ Ähren wie ein Femerstangenstrick! moń uĺi pabaźä, śaldazə̑c ḱičkə̑r, ṕej-jursə̑nzə̑t ṕiĺənza. – nurtś tə̑ sav́o·rkat́ńä M (IV648) Ich habe eine Alte, ihr Hals ist schief, ihre Ohren sind an ihren Zahnwurzeln. – Der Schlitten und der Verband der Femerstange. v́əŕga·zśḱä śiv́əĺd́ä jarʿcaj, tə̑ t́alə̑nda savjo·rkada poŕəńd́i [M:P] (IV708) Auch der Wolf frisst Fleisch, aber im Winter kaut er am Verband der Femerstange. | kaŕce͔ zav́iŕka E:Mar [берестяной язычок в мужском лапте] / Lasche aus Birkenrinde an einem Männerbastschuh (s. 1kaŕ: kaŕ-pulo). — Russ. завёртка.

zavod [E:?Mar], zavot [E:?Večk], zavo·d E:Jeg [завод, фабрика] / Fabrik. zavo·doś paro· moslo·voń zavo·d E:Jeg (II555) Eine gute Fabrik ist die Fabrik von Moslovo. | *v́inań t́äima zavot E:Ba [винокурня] / Branntweinbrennerei. koda tuit́ v́äśij v́iŕʿctᴉ͐ńt́ v́inań t́äima zavoc! (VII404) Wie liefen sie alle vom Walde nach der Branntweinbrennerei! — Russ. заво́д.

zavod́ams E:Mar, *zaud́ams E:Kozl ― *savo·d́ams (: savo·d́an, ‑äj) M:P заводить / anfangen, beginnen (E:Mar Kozl); заводиться / sich einnisten (z.B. die Wanzen im Bett, die Krankheit im Menschen) (M:P). ḿeźińeń osksḱe zaud́it́? E:Kozl (II455) Was für ein Gebet hast du angefangen? šät́ sukst [savo·d́eśt́] [M:P] (IV758) Ob sie auch durch Würmer verursacht ist. — Russ. заводи́ть.

*savo·d́akšńəms (: savo·d́akšńan, ‑i) M:P (Frequ. zu savo·d́ams) заводиться / sich einnisten (z.B. die Wanzen im Bett, die Krankheit im Menschen).

zavod́avoms E:Mar (Refl.-Pass. zu zavod́ams) заводиться / sich einnisten (z.B. die Wanzen im Bett, die Krankheit in einem Menschen); (Par.-Wort zu osod́avoms:) [заболевать из-за злых (завистливых) глаз] / vom bösen (neidischen) Blick erkranken.

zavod́ića E:NBajt [начинатель] / Beginner. vaśiń moroń zavod́ića (śeŕǵed́ića) (V372) (Sie war) die erste (beste) Beginnerin der Lieder.

zavorotka E:Mar [воротник] / Kragen. — [Russ. заворо́тка].

zavtork E:Mar, zavtrok E:Večk NSurk, zaftrok E:Bag ― zaftə̑rk M:P MdJurtk, savtrk M [завтрак] / Frühstück. pazoń [čińeze͔] sakšnoś, avakaj, zaftroks E:Bag (II13) (Da) war Gottes Tag, Mutter, bis zur Frühstückszeit gekommen. kurə̑k [koŕmańd́i savtrkə̑ńd́i šoŋgarja·mə̑ńd́i] M (IV781) Als schnelle Speise, als Frühstück, zu Mehlsuppe! — Russ. завтрак.

zavtrokḱe E:NSurk (Dem. zu zavtrok) завтрак, время завтрака / Frühstück, Frühstückszeit. vasov a vasov pačkoĺeś, zavtrokḱed́e jutakšnoś (II472) Er war (schon) ziemlich weit gekommen, er war über die Frühstückszeit hinaus gewandert.

zavtorkams E:Mar, zavtrokams E:Večk NSurk ― *saftrakams (: saftrakan, ‑ai) M:P, zaftə̑rkams M:MdJurtk [завтракать] / frühstücken. davaj zavtrokams E:NSurk (III312) Lass uns frühstücken. — Russ. завтракать.

zavtrokamo E:Večk [завтрак] / Frühstück.

zavtŕeńija E:SŠant, zaftŕeńa E:Večk [завтреня] / Frühgottesdienst. kulan, avakaj, ińečiń čiste͔, zavtŕeńijado, avakaj, ḿejĺe E:SŠant (I314) Ich sterbe, Mutter, am Ostertag nach dem Frühgottesdienst, Mutter. kulan, t́et́akaj, kulan, avakaj, ṕetrovoń paroń, t́et́kaj, čińeste͔, ob́id́ńa maro zaftŕeńa jutksto E:Večk (I323) Ich sterbe, Vater, ich sterbe, Mutter, am Tage des guten Petri, Vater, zwischen dem Mittags- und Frühgottesdienst. — Russ. завтреня.

1zbor ChrE E:Mar Kažl MKka [складка, сборка] / Falte (am Kleide). vaj, zborco kundaź sajeń polazo [E:MKka] (II107) Ihn an der (Anzug‑)Falte fassend [steht neben ihm] seine genommene Gattin. | sumań-zbor E:Mar [складка, сборка кафтана] / Rockfalte. ravužo ṕĺisi͔ń sumań[‑]zborost (1162) Ihre Rockfalten sind von [schwarzem] Plüsche. | zbort purnams E:Mar [складывать складки, сборы, плиссировать] / falten, plissieren (ein Kleid beim Herstellen). — Russ. сбор (сборы).

zborov ChrE E:Mar Večk (Adj.) [в складках, морщинистый] / in Falten gelegt. ćiĺd́orco moĺit́ zborov sumańeŋḱ E:Mar (1158) Eure Röcke [mit Falten] glänzen. zborov sumat́ńe (z‑) ńet́ ḿit́a ĺeĺań E:Večk (I338) Diese faltigen Kaftanröcke gehören meinem [älteren] Bruder Mitja.

zborovoj (zboro·voj) E:Jeg [складчатый] / faltenreich. ombot́ks para·sońt́: zborovojt́ suma·t́ (198) Mit dem anderen Paare: faltenreiche Röcke. zboro·vojt́ sumat́ ńet́ jala·ksonzo (198) Die faltenreichen Röcke, sie sind die ihres [jüngeren] Brüderchens. — Russ.

2zbor E:Mar [собрание] / Versammlung. t́ejśt́ zbor, t́eŕd́iź [t́ejt́eŕińt́ak] zborc E:Mar (2122) Sie veranstalteten eine Versammlung, riefen auch das Mädchen in die Versammlung. | zbor-kudo E:Mar [комната, изба для сельских сходок] / Volksversammlungsstube. vaj, iśak jaḱiń, ańuš, zbor[‑]kudos (126) Ach, Anjuscha, gestern war ich in der Volksversammlungsstube. — Russ. сбор.

sbornoj ~ zbornoj E:MKly ― zbornajəńń M:Sel [сборный, собранный / zum Sammeln, zur Versammlung dienend, Sammel‑, Versammlungs‑]. tundoń jarmunka, sbornoj jarmunka E:MKly (VII36) Der Frühlingsmarkt, der allgemeine Jahrmarkt. [ĺiśt́ńi, f́edośäj], ot́śu ton skodu [ot́śu] ton skodu zbornajəńń kudu [M: Sel] (IV155) Komm nun, Feda, in die grosse Versammlung, in die grosse Versammlung, ins Dorfhaus [Versammlungshaus der Dorfgemeinde]. — Russ. сборный.

zbruj E:Mar Vez, zbruja [~ zbruj] E:Večk [конская сбруя] / Pferdegeschirr (E:Mar Večk); [прибор, инструмент] / Gerät, Werkzeug (E:Večk Vez). ḱiĺd́eń[‑]povod́eń rakšaso, rakšań paro zbrujaso E:Večk (II207) Mit vorgespanntem Pferde, mit gutem Pferdegeschirr? vaj, purni͔ź[‑]se͔ŕńiź [ĺitovań] zbrujenᴣe E:Večk (I308) Man brachte Litovas Sachen zusammen. už koda purnavś t́e od aĺińeń zbrujenᴣe͔ E:Vez (I163) Als die Gerätschaften des jungen Mannes in Stand gesetzt waren. — Russ. сбруя.

zbrujt́eḿe E:Mar [без инструмента] / ohne Werkzeug. v́eḱ eŕi lomań, v́e [zbrujt́eḿe] a robotav́i (268) Der Mensch durchlebt sein Leben; es gibt ein Werkzeug, ohne welches er nicht arbeiten kann.

zbrujńe E:Samod (Dem. zu zbruj) [аппаратура, сбруя / Gerätschaft, Geschirr]. kardazom ṕeškśe, proᵪožajka, zbrujńed́e (VII328) Mein Hof, Wanderer, ist voll von Geschirren.

zbuj E:Gor [палка с кривым концом, клюшка] / ein krummer, spitzer Stock, der (im Spiel) auf eine in die Erde geschlagene Stange gelegt wird; aus einigem Abstand wird dann mit einem eine Arschin langen Stock gegen die Stange geworfen, damit der erstgenannte Stock herunterfällt. | zbujse͔ nalkśems E:Gor [вести игру клюшкой / ein Spiel spielen, in dem ein krummspitziger Stock (zbuj) an eine in die Erde geschlagene Stange gehängt wird; aus einigem Abstand versucht man mit einem eine Arschin langen Stock das krumme Stöckchen herunterzuwerfen].

zbur E:Gor чижик / (ein in einem Kinderspiel gebrauchtes) an beiden Enden zugespitztes Stöckchen (mit einem längeren Stock schlägt man auf ein Ende des kleinen Stöckchens, das in die Luft fliegt u. mit einem zweiten Schlag möglichst weit getrieben wird). | zburco nalkśems E:Gor [играть в чижика / ein Spiel spielen, in dem man mit einem Stock ein an beiden Enden zugespitztes Stöckchen (zbur) zuerst in die Luft schlägt u. dann mit einem zweiten Schlag weiter treibt].

zdor E:Bug Večk MKka ― sdor ~ stor M: P, stor M:Mam, zdor M:Sel, vzdor ~ zdor M:Temn вздор / Zank, Streit; [происходящая от ссоры болезнь] / von Zank, Streit herrührende Krankheit. iśt́a sradost, kaladost ḿiᵪaloń zdoronᴣo, šumonᴣo E:Večk (III92) So sollen sich die von Streit und Lärm gekommenen Krankheiten ‒‒‒ Michals in alle Winde zerstreuen. śe puv́iźe, śeĺǵiźe zdoroń [E:MKka] (III68) Er hat die Streit(‑Krankheit) weggeblasen, weggespuckt. šät́ storsta, šät́ pazo·rsta M:Mam (IV778) Mag (diese Krankheit) auch vom Streiten, von einer Schande ‒‒‒ gekommen sein. šät [śemjä] jotksta sdorsta M:Sel (IV766) Ob er ‒‒‒ von Streit in der Familie gekommen ist. kə̑da ḱäžsta, v́äžsta, zdorsta M:Temn (VIII386) Wenn ‒‒‒ [der Schmerz] von Zorn, von Groll, von Streit herrührt. kə̑da ḱäž́sta, v́äž́sta, vzdorsta, bojsta: praśt́it́ä soń M:Temn (VIII376) [Wenn die Krankheit] von Zorn, von Groll, von Streit, von Schlägerei [herrührt]: entschuldigt ihn! | zdor-narfućt́ E:Ba Andr [болезнь от ссоры / eine vom Streiten herrührende Krankheit]. mo·žot zdor-na·rfućt́ sai·źä E:Andr (VII400) Vielleicht hat es eine Streit-narfućt́-Krankheit ergriffen. | zdor-pas E:Gor [бог спора / Gott des Streites (in einem Zauberspruch)]. | zdor-ṕŕiča E:Sarat [причинённая ссорой неожиданная болезнь / eine von Streit herrührende plötzliche Krankheit]. — Russ. вздор.

zdorne͔ E:NSurk (Dem. zu zdor) [спор, ссора] / Streit, Zank. zdorne͔ tukšnoś bojartne͔ń jutkovast (II21) Gezänk entstand unter den Bojaren.

zdorov́ija E:Mar Večk Šug, zdorov́eja E:Ba, zdoro·v́ija E:Tel, zdorovja E:Vač (Sob) ― zdarov́ijä M:Temn [здоровье] / Gesundheit, Wohlbefinden. makst (‑zd) zdorov́ijanᴣo E:Šug (III61) Gib (ihm) seine Gesundheit wieder! śe puvasi͔ńᴣ́e, śe śäĺksi͔ńᴣ́e osudonᴣo, zdorovjanᴣo E:Vač (Sob) (III84) Diese bläst, diese spuckt seine osud-Krankheit [seine Gesundheit] ‒‒‒ weg. zdorov́ejat makśńä E:Ba (VII370) [Er] gibt Stärke. ḿińä·ńiḱ maksᴉ͐·da zdoro·v́ija! E:Tel (VII382) Gebt uns Gesundheit! v́eši iśt́ejnza dobraj zdarov́ijanc M:Temn (VIII376) Seine gute Gesundheit zurückzuerbitten. — Russ. здоро́вье.

*nazdorov́ija E:Večk [благо, добро] / Wohl. vana, čańt́ḱet́ uĺeze͔, [ḿińeńek] nazdorov́ijaks, tońet́ doᵪod́ijaks (II504) Sieh hier, steh uns bei, uns zum Wohle, dir zum Vorteil! — [Russ. на здоро́вье].

zdorov ChrE E:Mar NSurk, zdoruv E:Kal (Nom. Pl. zdoruft) ― zdaro·v M:Vod, ə̑zdaro·va M:P Pš, zdaro·va M:Sel [здоровый, сильный, крепкий] / gesund, stark, kräftig; (M:) [формула приветствия] / eine Grussformel. mon norovan, ṕeḱ zdorovan E:Mar (176) Ich bin das Getreide, bin sehr kräftig. kona śed́e zdorov śeŕńeḿed́e E:NSurk (III329) Wer ist munterer im Scheissen? ṕiŕǵiḿ(e)[‑]ińazurs ḿeŕś t́eiḿd́e jon, zdoruv se͔d́ E:Kal (2135) Fürst Pirgime hatte eine gute, starke Brücke bauen lassen. tońt́ mosne͔ i ḱi-naŋkńe što v́iĺiv́iĺʿt́ zdoruft i parʿt E:Kal (2134) Sieh zu, dass deine Brücken und Wege stark und gut sind! zdaro·v, [daŕɯńäj], zdaro·v, matuškaj M: Vod (IV206) Guten Tag, Tarja, guten Tag, (meine) Liebe! ə̑zdaro·va, rad́ńat[‑]pĺamat, ə̑zdaro·va [M:P] (IV66) Guten Tag, Verwandte, Stammverwandte, guten Tag! | zdorovat E:Mar [здоро́во!] / sei gegrüsst! (urspr. eine Frage [Bist du gesund?]). zdorovat, doči͔ńem? (281) Bist du gesund, Töchterlein? | zdorovtado E:Mar [здоро́во!] / seid gegrüsst! (urspr. eine Frage [Seid ihr gesund?]). zdorovtado, bojar[‑]avat, jalǵińem? (1168) Seid ihr gesund, meine Freundinnen, Bojarinnen? — Russ. здоро́в, здоро́во (Kurz-F. zu здоро́вый).

zdaro·fkə̑ndams M:Pš [здороваться, приветствовать] / grüssen, begrüssen. soń marʿtə̑nza zdaro·fkə̑ndań Ich grüsste ihn. — Russ. здоро́вкаться.

zdorovams E:Mar SŠant, zdoro·vams E:Ba ― zdoro·vams M:MdJurtk здороваться, приветствовать] / grüssen, begrüssen (E:Mar: sońenze͔; E:SŠant: martonzo ihn). ugolso pazne͔ zdorovaś E:SŠant (I21) Er grüsste Gott in der Ecke. vaj, son zdorovaś son śańav marto E:SŠant (I490) Er grüsst die Schwalbe. — Russ. здорова́ться.

zdorovakšnoms E:Večk (Frequ. zu zdorovams) [здороваться, приветствовать] / grüssen, begrüssen (maronᴣo ihn).

zdaro·və̑ndams M:P Čemb, zdaro·vdndams M:Sel [здороваться] / grüssen. zdaro·və̑ndaś marʿtə̑nza M:P Er grüsste ihn. suva·ś vaśəĺi·sa pŕämudri͔t́ ṕäĺi, i zdarovdndaśt́ M:Sel (IV815-6) Er trat hinein zu der allweisen Vaselisa, und sie grüssten einander. — Russ. здорова́ть(ся).

zdorovgadoms E:Mar Večk [выздороветь] / genesen, gesund werden.

zdorovgavtoms E:Mar (Kaus. zu zdorovgadoms) [вылечить, делать здоровым] / gesund machen. zdorovgavti͔ḱ t́elanzo, pukšonzo (21) Mache seinen Körper, seine Muskeln gesund! ti͔ńd́ak iśt́a i zdorovgavti͔ŋḱ, i ṕiĺǵe laŋks śt́avti͔ŋḱ (22) So machet desgleichen auch ihr ihn frisch und erhebt ihn auf die Füsse.

zdoroja·fńims E:Ba (Frequ. zu *zdoroja·ftᴉ͐ms) [здороваться, приветствовать] / grüssen, begrüssen.

zdumams E:MKly, zdumadnams E:Šokša вздумать / auf einen Gedanken kommen, gedenken, beabsichtigen. v́ejkse͔ laŋkso eŕźań ćoraś ḱis zduḿi E:MKly (VII72) Der junge Ersäne gedenkt mit neun Fuhren auf die Reise (zu gehen). jakaś varaś guĺadnama, guĺadnama, zdumadnama E:Šokša (VII448) Vara ging zu Besuch (schmausen), zu Besuch (schmausen), schwatzen. — Russ. вздумать.

zdumakšnoms E:MKly (Frequ. zu zdumams) [думать] / denken. ḿeḱev kudov paro ruśa zdumakšnoś (VII16) Der treffliche Rusja dachte nach Haus zurück(zukehren).

ze͔m E:Gor Ba Večk самый сильный сок у пива и браги, который зимою не замерзнет / der stärkste Teil von Bier u. Dünnbier, der im Winter nicht friert (Gegens.: kajaš). — Tschuw. sim.

ze͔mńe E:Gor (Dem.) id. alga jaḱit́ organdzo, kunčka-v́id́ga ze͔mńeze͔ (VII112) Unten (darin) gähren seine Hefen, dazwischen (‘in, längs der Mitte’) sein klares Getränk.

ze͔ŕ E:Ba Kal Večk (onomat.) [подраж. гудению, трещанию, грохоту] / ein Dröhnen, Krachen, Bumsen nachahmendes Wort. masturs ze͔ŕ[‑]ze͔ŕ duburduma karmaś! E:Kal (2137) Die Erde fing an zu dröhnen. | ze͔ŕce͔ čijems E:Večk [?Ba] [бежать стуча ногами] / so laufen, dass der Boden dröhnt. | ze͔ŕ ḿeŕems E:Večk Ba [производить глухой шум] / dumpfes Geräusch geben. ze͔ŕ ḿeŕć [E:?Večk ?Ba] Es gab ein dumpfes Geräusch.

ze͔ŕad́ems E:Večk (onomat.) [вдруг загудеть, отражаться с треском] / plötzlich dröhnen, von einem Knall widerhallen.

ze͔ŕajems ~ źeŕajems E:Bug (Iter. zu ze͔ŕad́ems) [трясти / rütteln]. ton iĺamaka ze͔ŕaje (V322) Mach mich nicht beben! vaj, iĺamaka źeŕaje (V318) Schüttele mich nicht!

ze͔ŕakadoms E:Večk Bag ?Bug, ze͔ŕa·kadoms E:Ba ― śäŕakadə̑ms M:P Gor (Inch.) [гудеть, трещать, бухнуться] / dröhnen, krachen, bumsen (E:Večk Ba); [загудеть, затрещать, застучать, задрожать] / zu dröhnen, krachen, poltern, beben anfangen (E:Bag M:P Gor). mastor ze͔ŕakać ĺitovań šumdonᴣo E:Večk (I309) Die Erde begann vom (Wagen‑) Lärm Litovas zu hallen. mastor ze͔ŕakać dovań ṕiĺg aldo E:Bag (I277) Die Erde begann unter den Füssen der Witwe zu beben. koda puŕǵińeś ze͔ŕakać [E:?Bug] (VI42) Wenn der Donner zu rollen begann.

śäŕakatkšńəms M:Katm (Frequ. zu śäŕakadə̑ms) [загудеть, застучать] / zu dröhnen, krachen, poltern anfangen. śäŕakatkšńəś kŕäĺəńćəś (IV73) Da begann die Treppe zu poltern.

? ze͔ŕkams E:Večk стучать / klopfen, pochen, poltern.

ze͔ŕkad́ems E:Večk, ze͔ŕka·d́ims ~ ? ze͔ŕka·d́ems E:Ba (Mom.) стукнуть / einmal anklopfen.

ze͔ŕkajems E:Večk, ze͔ŕka·ims E:Ba (Iter.) [стучать] / klopfen.

źe͔ŕńems [= ze͔ŕńems] ChrE, ze͔ŕńems ~ ze͔ŕńe·ms E:Mar, ze͔ŕńems E:Gor Ba Večk NSurk, ze͔ŕńams E:Kad Kal, ze͔ŕnams E:Kal ― śɛŕńams ChrM, śäŕńams M:P (onomat.) [бушевать] / tosen (ChrEM); [дрожать, сотрясаться, дребезжать] / zittern, beben, klirren (z.B. Fensterscheibe) (E:Mar Ba Večk M:P); [гудеть, греметь, грохотать] / dröhnen, donnern, “rollen” (Donner, die Erde [vom Fahren], die Brücke, wenn man darüber fährt) (E:Mar Večk Kal); [трещать] / schnarren (E:Kad Kal); [заставлять дрожать, з. сотрясаться] / zittern machen, beben machen (звук / Schall) (E:Večk Gor). uš mastor ze͔ŕńi alonzo E:Mar (114) Schon dröhnt die Erde unter ihnen [eig.: ihr]. ḿiźarda ardi͔t́, masturs ze͔ŕńeź ze͔ŕńe E:Kal (2136) Wenn sie laufen, erbebt die Erde.

ze͔ŕńi E:NSurk [потрескивающий / knisternd]. śe puv́i, śe śeĺǵi ‒‒‒ ze͔ŕńi toldo (III109) Dieser heilt durch Blasen [und] Spucken [die Krankheit, die] vom knisternden Feuer [herrührt].

ze͔ŕńama E:Kal [гул, гром / Getöse, Donner]. masturuń ze͔ŕńamsta ḱeṕt́ić ravža tusta kačama (2137) Mit dem Getöse der Erde erhob sich ein dicker, schwarzer Rauch.

ze͔ŕńekšne͔ms E:Večk (Frequ. zu ze͔ŕńems) [греметь, гудеть (гром, земля)] / donnern, dröhnen (Donner, Erde [vom Fahren]).

ze͔ŕńeft́ems [E:?Večk ?Gor], źeŕńaftᴉ͐ms E:Kažl ― śäŕńaftə̑ms M:P, zəŕńəft́əms M: Ur (Kaus. zu ze͔ŕńems usw.) [заставить дрожать, з. бряцать, з. дребезжать / zum Zittern bringen, klirren machen, zum Dröhnen bringen (E:?Večk ?Gor)]; [заставить дрожать] / zittern machen, zum Zittern bringen (M:P); [ослабить] / zum Erschlaffen bringen, so schlagen od. dgl., das jd., jds. Körperteil kraftlos, schlaff wird (= źeŕakaftᴉ͐ms [s. źeŕakadᴉ͐ms]) (E:Kažl); [вздрогнуть, дрогнуть] / rucken, zusammenfahren (M:Ur).

ze͔ŕt́ E:Večk StSosni, źeŕf E:Standr ― śäŕf́ M:P стук / Dröhnen, Poltern, Rollen (E:Večk StSosni Standr); [дрожание] / Zittern, Beben (M:P). vasov maŕakšnoś ĺitovań ze͔ŕt́eze͔ E:Večk (I309) Man hörte weithin das Dröhnen (von) Litovas (Wagen). mastor sorakać źińań ze͔ŕt́t́enᴣe͔ E:StSosni (I274) Die Erde begann unter dem Rollen von Sinja(s Wagen) zu beben.

ze͔ŕt́ḱe E:Gor Sob ?Bug, ze͔rtḱe E:Škud (Dem. zu ze͔ŕt́) [гудение, дрожание] / Dröhnen, Beben. tańuša tandać svad́bań ze͔ŕt́ḱed́e E:Sob (VII288) Tanja ist (nur) vor dem Getöse des Hochzeitsgefolges erschrocken. mastoroń ḱäĺes ze͔rtḱeze͔ E:Škud (VII324) Über die ganze Erde hin (hört man) ihr(es Fahrens) Gedröhn. mastor sorakać [ze͔ŕt́ḱed́est] [E:?Bug] (V96) Die Erde bebte von ihrem Schüttern. mastor sorni͔ [ze͔ŕt́ḱed́et́] [E:?Bug] (VI136) Die Erde bebt von deinem Getöse.

1ze͔ŕńems E:NSurk [порицать, бранить] / tadeln, schelten (Par.-Wort zu muŕńems).

ze͔ŕńića E:NSurk ругатель / Schimpfer, Schmäher. lamo muŕńićam, lamo ze͔ŕńićam (I5) [Ich habe] viele Tadler, viele Schimpfende.

zə̑rna·tə̑ms M:An Sel Sp [Pass. zu einem unbel. Verb *zə̑rna·ms] дрожать / zittern, beben (M:An: vor Kälte).

sə̑rna·tkšńəms M:P (Frequ. zu *zə̑rna·tə̑ms).

zi͔bŕams E:Mar, zubŕa·ms E:Atr, zubŕams E:Večk ― zubra·ms M:Sučk [стащить, стянуть, украсть] / mausen, stibitzen, klauen, etw. Unbedeutendes stehlen (E:Mar Večk); [? зазубрить] / ? schartig machen (z.B. Sichel) (E:Atr M:Sučk). — Russ. зубри́ть.

zi͔jan E:Ba Večk, izjan E:VVr, izi͔ja·n E:Kad ― si͔ja·n M:Pš, źijan M:Atjur, zi͔jan M:Ur ущерб, убыток / Verlust, Schaden (z.B. wenn ein Pferd gestorben ist). pokš izjani͔ńeń ṕešt́azo E:VVr (II376) Den von mir gemachten grossen Verlust ersetzen. laŋgə̑zə̑t tojń źijan saza! M:Atjur (VIII362) Möge dir ein Unglück zuteil werden! — Tat., tschuw.

zi͔kad́ems E:Večk, zi͔ka·d́ems E:Ba (Mom.) [толкнуть, дать тычка] / (einmal) stossen, knuffen.

zli͔daŕ‑: zli͔daŕ-ṕińe E:Večk Kas [нищий] / armer Bettler. — [Russ. злы́да́рь].

zli͔daŕd́ems E:VVr Večk Is [Petr], zli͔da·ŕd́ems E:Ba шататься, ходить без дела / umherschlendern, müssiggehen, sich herumtreiben. vanat t́ejt́eŕt́ńe a para t́evs jaḱit́, od ćora marta zli͔daŕd́it́ E:Petr (VIII180) Offenbar tun die Töchter nichts Gutes, treiben sich mit jungen Männern rum. — [Vgl. li͔tams].

zlod́ej E:Mar [MKka], *zlad́e·j E:Šir ― slad́e·j ChrM M:Pal, zlad́e·j M:Sel, zlad́ej M:Bar [злодей, преступник] / Bösewicht, Übeltäter; (M:Sel:) [враг] / Feind. guz[‑]b́eŋkańt́ laŋkso zlod́ej[‑]guj avaŕd́i [E:MKka] (I368) Auf dem Fichtenstamm weint eine böse Schlange. aj, mo·ń aj si͔·t́ zlad́e·ᵪ́ńä [E:Šir] (II431) Ach, eben kommen die, die mir böse wollen. v́əŕga·s šavat, slad́e·j[‑]lomań śäśkat M (IV738) Tötest du einen Wolf, wirst du einen bösen Menschen besiegen. t́iḱi dušmanat, ə̑ŕv́äńakaj, zlad́ejat M:Bar (VIII286) Du bist fürwahr ein böser Geist, Schwiegertochter, du bist eine Übeltäterin. — Russ. злоде́й.

slad́e·jńä M:Cjatn (Dem. zu slad́e·j) [злодей] / Bösewicht, Übeltäter. [ḿiklań] fad́e·jńäś ompćä slad́e·jńäś (IV187) Miklas Fadej, ein anderer Bösewicht.

znaj E:Šokša ― znaj M:Ur, naj M:P Pš постоянно / immerfort, stets, beständig. a ut́askat znaj [araśt́] E:Šokša (VII458) Er hatte kein Glück (keinen Erfolg). — [Russ. знай (Imper. zu знать)].

znakomᴉ͐j E:Ba ― znako·maj M:P [Mam] [знакомый] / bekannt. jofńeḱ šabrava kuŕinkava i znakomᴉ͐j tatarga E:Ba (VII406) Gib es den benachbarten Dorfteilen kund, auch den bekannten Tataren! a, tə̑k, [t́ä] znako·maj [aĺä] saś [M:Mam] (IV856) Ach, da ist ein bekannter Mann gekommen! — [Russ. знако́мый].

znamoj E:Af [знакомый] / bekannt. kodamo kuli͔ste͔ joḿiste͔ ṕetrańe, znamojste͔ kodamo ńeznamojste͔ v́eĺavś (III159) Von welchem, dem Petra bekannten Verstorbenen, von welchem Unbekannten auch (die Krankheit) gekommen ist. — [Russ. знамый].

znat́ ~ nat́ ChrE, nat́ E:Mar Gor Sob Bag, znat́ E:VVr Večk Nask ― znat́ M:P Sučk, snat́ M:Pš [Mam] Katm (Adv.) знать, видно / wohl, gewiss, sicherlich, natürlich, augenscheinlich. ḿeźe t́ejima, nat́ jomavtuma E:Mar (280) Was soll man machen, natürlich muss man (es) umbringen. nat́ uĺńeś t́et́e udi͔ćäś motros E:Mar (295) Sicherlich war dieser Schlafende Motros. acamot́ńeń nat́ motros sali͔ńźe E:Mar (295) Das Bettzeug hat gewiss Motros gestohlen. nat́ a lažav́i ĺeĺanok laži͔ vaĺǵejse͔ E:Mar (1218) Offenbar kann unser Bruder nicht mit klagender Stimme errettet werden. nat́ mońäń pola äź čačt E:Gor (VII226) Aber ein Gatte für mich ist nicht geboren worden. nat́ či[‑]pas v́eĺt́aś lopasonᴣo E:Bag (I31) Die Sonne hat er so mit seinen Blättern verhüllt. ton [ḱeŋǵe·ĺat], znat́ udᴉ͐t́ E:Nask (III238) Du lügst, du hast natürlich geschlafen. znat́ avaŕćsa v́ežeńć t́akam E:Večk (II89) Also mache ich mein jüngstes Kind weinen. znat́ mastə̑r laŋksa mońd́edə̑n jomla aš ḿeźəvə̑k M:Sučk (IV846) Sicher gibt es auf Erden nichts Geringeres als mich. snat́, [kŕilaj], makstä toń [salda·də̑ńd́i] [M:Mam] (IV399) Daher, Krila, gebe ich dich als Soldaten fort. snat́ polaźä ṕäḱ ćeb́äŕ M:Katm (IV73) Sicher wird mein Gatte sehr schön sein. — Russ. знать.

znama [E:Mar] [знамя] / Fahne. — [Russ. знамя].

zojńems E:Mar Večk [?Kal], zojńe·ms E:Ba ― sojńams M:P Mam, zojńams M: Čemb, zojnams M:Sučk [дрожать, трястись] / (vor Kälte) zittern, schlottern, bibbern (E:Mar Ba); [жужжать] / summen ([пчела] / Biene; M:P: [и муха] / auch Fliege; M:Sučk: [целый рой] / ein ganzer Bienenschwarm) (E:Večk Ba M:P Mam Čemb Sučk); [шуметь (толпа)] / lärmen (Menschenmenge) (E:?Kal M:P).

sojńäj [M:Mam] [жужжащий] / summend. surə̑[‑v́e·d́] kvalma jotaj ([sojńäj) ḿeš]-ava (IV43) Den Sura-Fluss entlang fliegt eine (summende) Mutterbiene.

sojńäma M:P (Gen. ‑ń) [жужжание] / das Summen, Gesumme.

sojf M:P (Gen. ‑en (< ‑ə̑n)) [жужжание] / das Summen, Gesumme.

? *zojńeśems (: zojńeśan, ‑i) E:?Kal ― ? *sojńäśəms (: sojńäśan, ‑i) M:P (Frequ. zu sojńams, zojńams) [жужжать (пчела, муха)] / summen (Biene, Fliege); [шуметь (толпа)] / lärmen (Menschenmenge).

? *sojńäśəkšńəms (: sojńäśekšńan, ‑i) M:P (Frequ. zu sojńäśəms) [жужжать (пчела, муха)] / summen (Biene, Fliege); [шуметь (толпа)] / lärmen (Menschenmenge).

? *zojńäźev́ems (: zojńäźevan) E:?Kal ― ? *sojńäźəvəms (: sojńäźevan) M:P (Inch. zu sojńams, zojńams) [зажужжать / zu summen anfangen; зашуметь / zu lärmen anfangen].

zojńevt́ems E:Mar [formal Kaus. zu zojńems] [срочно качнуть (когда заплачет ребёнок)] / eiligst schaukeln (die Wiege, wenn das Kind zu weinen anfängt).

zolota E:Mar Gor VVr Ba, zolo·ta E:Atr, zolota· E:Kad ― *solə̑t M:P, zolə̑ta M: Čemb MdJurtk, zolata M:Sel, zə̑lə̑ta· M: Sučk [золото] / Gold. v́eŕej kuźi nulaso[‑]valaso, alov valǵi śijaso[‑]zolotaso. – ksnav́iś E:Mar (269) Nach oben steigt es in Lumpen, nach unten lässt es sich in Silber und Gold nieder. – Die Erbse. zolotaks koĺǵi naĺivga E:VVr (II349) Im Saft reifenden Korns, der wie Gold rinnt. v́äśiv́ jarma·kńä dŕigoŕe·jkań zolo·tat E:Ba (I174) Alles Geld Drigorejkas und Gold. | pŕäń-pŕäń solə̑t M:Alk Saz [какая-то серебряная нитка] / eine Art Silberschnur. | zolota-v́ed́ E:Atr [золотая вода] / Goldwasser. zolota-v́ec navaź kaŕ-ušńikanzo (I327) Mit Goldwasser gefärbt sind ihre Bastschuhlaschen. | solə̑d-v́ed́ńä M:P (Dem.) id. kudə̑nc śed́afca śijä·ń śed́ńasa, śäń laŋga valfca solə̑d-v́ed́ńasa (IV194-5) Ich lasse sein Haus mit einer silbernen Diele dielen, darauf sie mit Goldwasser begiessen. — [Russ. золото].

zə̑latuᵪa M:Temn [золотуха / Skrofel]. zə̑latuᵪada (VIII382) (Abl.) [Zauberspruch] gegen die Skrofelkrankheit. — [Russ. золоту́ха].

zolot́ńik E:Sob [золотник (мера веса) / Solotnik (Gewicht)]. čopuda lavkań fati͔ńeś, [zolot́ńikse͔] ḿikšńimńeś (VII262-4) [Sie ist] (wie) ein Schleier in einer dunklen Bude, den man für einen Preis von Zolotnik verkauft. — [Russ. золотни́к].

zalatno·j M:Čemb [головной убор молодой жены] / Kopfputz einer jungen Frau. — Russ. золотно́й.

zə̑latnoj M:Temn [золотой, золотистый / golden, goldfarben]. pŕazə̑nza putə̑ zə̑latnoj paŋga (VIII282) Auf ihren Kopf legt sie eine goldfarbige Haube. — [Russ. золотно́й].

zoladnoj M:Temn [шитый золотом, золотыми нитками / goldgestickt]. paŕʿćijeń ŕućä, zoladnoj kučka (VIII314) Ein Seidentuch mit goldgestickter Mitte. — [Russ. золотно́й].

zolotań E:Škud [золотой, из золота] / golden, aus Gold. kodat sovavtan ‒‒‒ eĺi śijäńćńeń, eĺi zolotań? (VII244) Welche hole ich ‒‒‒ die Silbernen oder die Goldenen?

zolotoj E:Mar Škud NPyrma Kl ― sə̑lato·j [M:Mam], *zalato·j [M:Sel] [золотой] / golden. t́ejt́eŕiś makśś t́enze͔ zolotoj ḱet́kse͔nze͔ E:Mar (289) Das Mädchen gab ihm seinen goldenen Armring. v́ešḱińed́e v́ešḱińe, zolotoj paŕḱińe E:Mar (271) Minder als das kleinste, ein goldenes Fässchen. ńeft́ika, vaśa, zolotoj kaznańt́ E:Kl (I425) Zeige, Vasjaka, den Goldschatz! uŕkaś zolotoj! aĺkaś doro(go)j! E:Škud (VII294) Liebe Schwägerin! Teurer Schwager! uŕaš dorogoj, aĺńe zolotoj! E:NPyrma (VII78) Teure Schwägerin, goldener Schwager! od kudə̑ń sed́ ala sə̑lato·j kukšə̑ńńa·ts [M:Mam] (IV278) Unter der Diele der neuen Stube ist sein Goldkrug. śiśəm zalato·ᵪ́t́ kasa[‑]ṕevanza [M:Sel] (IV236) Sieben goldene (Münzen) hat sie an den Zopfenden. — [Russ. золото́й].

zolotańćeś E:Gor [тот золотой (предмет)] / jener der von Gold ist.

zoločinnoj E:Naumk [золочёный] / vergoldet. vaj, zoločinnoj gŕebušḱińeze͔ (VII188) (Wie) vergoldet ist sein Kamm. — [Russ. золочёный].

zondalnaj (? sondalnaj) M:Atjur [покрашенный сандаловой краской / mit Sandelholzfarbe gefärbt]. očužiń mazə̑ zondalnaj alńä (VIII358) Ein schönes, mit Sandelfarbe gefärbtes Osterei. — [Russ. санда́льный (= санда́ловый)].

zońt́ik E:Mar [зонтик] / Schirm. — [Russ. зонтик].

zopo [E:Bug] Večk SŠant [зоб] / Kropf. si͔ŕežd́i zopo śeźaka [E:Bug] (V382) Du goldkröpfige Elster. mud́ŕonoj śorma zopozo E:SŠant (II64) (Wie) feine Stickerei [ist] sein Kropf. — [Russ. зоб].

zopḱe E:Večk (Dem. zu zopo) id. ṕižeń brat́ina ašo utkań zopḱeze͔ (I354) (Wie) eine eherne Schüssel ist der weissen Ente Kropf.

zobə̑ńä M:Kars (Dem.) id. v́ers ńeft́əźä zobə̑ńanc (IV241) Er rupfte seinen Kropf blutig.

zopańa: mazi͔ zopańa E:Jeg (Adj.) [с красивым зобом] / schönkropfig. narmońeś dobroj solov́e·juška, jakśt́eŕ [ḿešča·ńa], mazi͔ zopa·ńa (186) Ich, der vortreffliche Vogel, die Nachtigall, mit roter Brust, mit schönem Kropf.

zorat [E:?Kal] ― sorat M:P Pš (Gen. M:P soradə̑n, Nom. Pl. ‑t), zorat M:An зорат / Vorrichtung zum Trocknen von Garben ([E:?Kal] M:P: von Hirse- u. Buchweizengarben, auch Heu; zeltartig, die Garben bzw. das Heu liegen auf den Aussenwänden, Löcher in den Wänden ermöglichen, dass der Wind von innen durchziehen kann; M:Pš: zwei Pfähle, auf diesen eine Stange, darauf schräg nach beiden Seiten Latten; auf diese Vorrichtung stapelt man Garben; die Garben eines Gestelles ergeben zwei Fuder). — Tat. zurat, tschuw. su̬rat.

soratkä M:P, zoratḱä M:An (Dem. zu sorat, zorat) id.

zoŕa ChrE E:Mar Hl Večk SŠant ― saŕɛ ~ zaŕɛ ChrM, sarä M:P (Gen. ‑n, Nom. Pl. saŕat), saŕä M:Pš, zaŕä M:Sel, zoŕä· M: MdJurtk Ur заря / Röte (am Himmel), Morgenröte, Abendröte. kov[‑]pas śukuńäś zoŕäńeń, zoŕa śukuńäś t́ešče͔ńeń E:Mar (1164) Der Mond-Gott verbeugte sich vor der Morgenröte, die Morgenröte verbeugte sich vor dem Sterne. zoŕäś puvaś tolonzo E:Hl (1154) Die Morgenröte hat ihr Feuer angezündet. zoŕa[‑]porańe voĺnoj śv́ec raŋksti͔ E:SŠant (I349) Zur Zeit des Morgenrots ruft er ins Freie. sarä t́iuvś M:P (Der Himmel) wird rot. | čokšne͔ń zoŕa E:Mar, čokšńeń zoŕa E:Večk [веречняя заря] / Abendrot. čokšne͔ń zoŕa daŕija E:Mar (25), čokšńeń zoŕa daŕija E:Večk Abendröte, Darija! | iĺä·dəń saŕä M:P, iĺäd́əń zoŕä M:Ur [вечерняя заря] / Abendrot. | iĺäd́eń zaŕat M:Pičep, iĺä·ńń zaŕat M:Sel (Adv.) [на вечерней заре] / zur Zeit der Abendröte. oj iĺäń zaŕat kutsta tuj, šowdavań zaŕat kudu saj M:Sel (IV280) Ums Abendrot geht er von Hause weg, ums Morgenrot kommt er nach Hause. iĺäd́eń zaŕat vastə̑zə̑nza matə̑źä M:Pičep (VIII286) Bei der Abendröte liess er sie sich auf sein Bett legen. | šobdavań saŕä M:P, šovdavańń zaŕä M:Sel, šobdavań zoŕä M:Ur [утренняя заря / Morgenröte]. šobdavań zoŕä daŕijä, iĺäd́əń zoŕä maŕijä M:Ur Morgenrot Darija, Abendrot Marija! | šovdavańń zaŕat ~ šowdavań zaŕat M:Sel, šovdavań zaŕat M:Pičep (Adv.) [во время утренней зари / zur Zeit der Morgenröte]. šovdavań zaŕat, živ́eć[‑]at́ä, śävə̑źä M:Pičep (VIII286) Mit der Morgenröte brachte der Schneider-Alte sie mit. | valcḱeń zoŕa E:Mar [утренняя заря] / Morgenröte. valcḱeń zoŕa maŕija (25) Morgenrot, Marija! | zoŕa-pas E:Gor [бог зари / Gott der Röte]. zoŕa-pas, koŕḿińeć [Gott der Röte, Ernährer]! | zoŕa-t́ešt́e ChrE E:Večk Sulli, zoŕa-t́ešče E:Mar, zoŕa-t́ešt́ä E:Nask ― saŕä-t́äšt́ä̆ M:P, zaŕä-t́äšt́ə‑ M:Sučk зарница / Morgenstern, Venus. zoŕa[‑]t́ešt́e ĺentazo E:Sulli (VII80) (Wie) der Morgenstern [ist] ihr Kopfband. v́ä [śäĺḿᴉńt́ śäĺḿᴉza] bᴉ͐ta zoŕa-t́ešt́ä E:Nask (III244) (Aber) das Auge der Einäugigen ist wie der Morgenstern. | čokšne͔ń zoŕa-t́ešče͔ E:Mar [вечерняя звезда, Венера / Abendstern, Venus]. | valćḱeń zoŕa-t́ešče E:Mar [утренняя звезда, Венера / Morgenrotstern, Venus]. | zoŕa-t́eštḱe ChrE E:Mar (Dem.) id. zoŕa[‑]t́eštḱet́ ti͔ńḱ kota[‑]koĺćaŋk E:Mar (1158) Das Abbild der Morgenröte sind eure Schuhringe. | zoŕa-uŕńemka E:VVr [причитание невесты на заре / Klagelied der Braut, das zur Zeit der Morgenröte gesungen wird]. — Russ. заря́, зори.

zoŕuva ChrE E:Mar, zoŕiva E:Hl [утренняя заря] / Morgenröte, (E:Mar auch:) [вечерняя заря] / Abendröte, (E:Mar auch:) зарево / Feuerschein (am Himmel). pali͔ zoŕuvat ti͔ńḱ ĺentaŋk E:Mar (1158) Dem Feuerscheine der Morgenröte gleich sind eure Kopfbinden. pali͔ zoŕivaks si͔ńst palśt́ paćast E:Hl (1162) Dem Abglanz der brennenden Morgenröte gleich brannten ihre Tücher. — Russ. зарево.

zoŕuška E:Kažl [имя родившегося на заре мальчика] / Name eines zur Zeit der Morgenröte geborenen Knaben (in einem Märchen). zoŕa naŋga kolmi͔t́śä šačftś ‒‒‒ śeńd́i puts ĺäm zoŕuška (III217) Um das Morgenrot gebar sie ein drittes [Kind]. ‒‒‒ Er gab ihm den Namen “Morgenrot”.

1zubŕa·ms E:Atr ― zubŕa·ms M:Sučk [зазубрить / schartig werden] (z.B. Sichel). — Russ. [зубри́ть]. — [Vgl. zi͔bŕams].

zugo·l E:Kal [внебрачный ребёнок] / uneheliches Kind. — Russ. зуго́л (= зауго́льник).

zvannoj E:Večk [званый] / gerufen, eingeladen. t́e ka·źńeś t́e lo·vmoś t́e·ŕd́eń gośt́e·t́, zva·nnoj gośt́e·t́ tu·rtov uĺe·ze͔ (II509) Dieses Geschenk, diese Gabe sei für deine geladenen Gäste, für deine gerufenen Gäste. — [Russ. званный].

zvaŕams E:Mar, *zvaŕndams (: zvaŕndan, ‑aj) E:Kal ― *svaŕams (: svaŕan, ‑äj) M [колотить, поколотить] / jdn. prügeln, durchprügeln. — Russ. [? свари́ть].

zvon E:Atr [звук, шум] / Laut, Getöse. ḿeńeĺeń ḱeĺes zvonozo (I311) Über den ganzen Himmel hin (hört man) ihr(es Fahrens) Getöse. — [Russ. звон].

zvonka E:VVr [звонкий / hell tönend, hell klingend]. zvonka bajakaks zvońid́e (II363) Tönenden Glocken gleich töntet ihr. — [Russ. звонка (prädik. F. vom Adj. звонкий)].

zvońams E:VVr [звучать, звенеть, звонить] / tönen, klingen, läuten. zvonka bajakaks zvońid́e (II363) Tönenden Glocken gleich töntet ihr. baja·kaś zvońi· ĺeḿe·zi͔ń (II397) Die Glocke läutet in meinem Namen. — [Russ. звони́ть].